1 Gün Ceza Kaç TL? Adaletin Paraya Dönüştüğü Bir Düzen mi?
“Paran varsa suç işleyebilirsin” cümlesi size ne kadar tanıdık geliyor? Belki yüksek sesle kimse söylemiyor ama Türkiye’de para cezası sistemi tam olarak bunu fısıldıyor. 1 gün ceza kaç TL diye arattığınızda aslında bir rakamdan çok daha fazlasıyla yüzleşiyorsunuz: Adaletin terazisinin parayla tartıldığı, özgürlüğün etiketlenip satıldığı bir sistemle.
Parayla Satılan Özgürlük: Günlük Ceza Nedir?
Ceza hukukunda “adli para cezası” denen bir uygulama var. Kısaca; mahkeme size hapis cezası yerine para cezası veriyor veya kısa süreli hapis cezasını paraya çevirebiliyor. Bu durumda hapis gününüz “günlük para cezası”na dönüştürülüyor. Yani 1 gün ceza artık bir hücre değil, bir banka dekontu anlamına geliyor.
2025 yılı itibarıyla Türkiye’de bir gün karşılığı adli para cezası 20 TL ile 100 TL arasında değişebiliyor. Mahkeme, kişinin ekonomik durumuna göre bu miktarı belirliyor. Örneğin, 30 günlük bir ceza 50 TL’den hesaplanırsa 1.500 TL ödeyip hapisten kurtulabiliyorsunuz. Peki, bu gerçekten adalet mi?
Parası Olan Kurtulur, Olmayan Yanar
İşte sistemin en zayıf noktası burada başlıyor. Zengin biri için 50 TL nedir ki? Bir kahve parası kadar bile değil. Ancak asgari ücretle geçinen biri için 50 TL, belki de çocuğunun okul servisi parasından kesmek anlamına geliyor. O zaman adalet kimin için işliyor?
Parası olan özgürlüğünü satın alırken, maddi durumu kötü olanlar aynı suç için günlerce, haftalarca hatta aylarca hapis yatıyor. Yani yasa önünde eşitlik ilkesi, pratikte çoktan çöp olmuş durumda. “Adalet mülkün temeli” demiş atalarımız ama belli ki o mülk artık sadece zenginlere ait.
Adalet mi, Gelir Kapısı mı?
Bir başka tartışmalı nokta da şu: Günlük ceza sistemi devlet için ciddi bir gelir kaynağı haline geldi. Düşünün; yüz binlerce insan küçük suçlardan dolayı para cezası ödüyor ve devlet kasası doluyor. Adalet dağıtmak yerine para toplamak öncelik haline gelmiş gibi. Bu durum ceza sistemini caydırıcı olmaktan çıkarıp, adeta bir “ceza pazarı”na dönüştürüyor.
Üstelik birçok hukukçuya göre bu uygulama suçun ağırlığını da hafifletiyor. Çünkü hapis tehdidi ortadan kalkınca bazı suçlular “nasıl olsa parasını öderim” rahatlığıyla hareket ediyor. Yani cezalar artık korkutmuyor, yalnızca bütçeye göre planlanıyor.
Günün Sorusu: Adalet Satılık mı?
Şimdi şu soruyu sormanın tam zamanı: Adalet herkes için eşit mi, yoksa parası olanın satın alabildiği bir lüks mü? Suçun karşılığı özgürlükten mahrum kalmaksa, bu özgürlüğü TL ile ölçmek nasıl bir mantık? Eğer ceza bir bedelse, neden bu bedel kişinin cüzdanına göre değişiyor?
Bu sorular rahatsız edici olabilir ama tam da bu yüzden sorulmalı. Çünkü rahatsızlık değişimin öncüsüdür. Ve eğer hukuk sisteminin amacı gerçekten eşitlikse, cezanın parasal karşılığı olmamalı. Ya da en azından bu sistem gelir düzeyine göre insanları adaletten koparmamalı.
Çözüm Ne Olabilir?
Eleştirmek kolay ama çözüm de mümkün. Örneğin İskandinav ülkelerinde para cezaları kişinin gelirinin yüzdesi üzerinden hesaplanır. Böylece zengin de yoksul da aynı oranda etkilenir. Türkiye’de de benzer bir model uygulanabilir. Ayrıca bazı suçlar için para cezası yerine kamu hizmeti gibi alternatif cezalar düşünülmeli. Çünkü gerçek adalet ancak herkes için eşit olduğunda anlamlıdır.
Sonuç: Adaletin Fiyatı Olmaz
“1 gün ceza kaç TL?” sorusu aslında bir hukuk sorusu değil, bir vicdan sorusu. Eğer adaletin değeri parayla ölçülüyorsa, o adalet zaten çoktan satılmış demektir. Bu yüzden bu konuyu tartışmak, sorgulamak ve daha adil bir sistem için ses çıkarmak zorundayız.
Unutmayın: Adalet, parası olanın değil, herkesin hakkıdır.