Kategori: Makaleler

Girift Çalgı Nedir? Tarihsel Süreç ve Toplumsal Dönüşümler Üzerine Bir Bakış Giriş: Geçmişi Anlamaya ve Günümüzle Bağ Kurmaya Çalışan Bir Tarihçinin Perspektifi Bir tarihçi olarak, geçmişe dair her bir sesin, her bir ritmin ardında bir anlam arayışı içindeyim. Müzik, özellikle de geleneksel çalgılar, sadece bir eğlence aracı değil, toplumların kültürel miraslarını, duygusal dünyalarını ve sosyal yapılarındaki kırılma noktalarını yansıtan güçlü bir dil olarak karşımıza çıkar. Müzik tarihine göz attığımızda, farklı dönemlerde ve kültürlerde çalgıların, toplumsal yapıları, ideolojileri ve hatta dönemin sosyo-ekonomik durumlarını nasıl etkilediğini görebiliriz. Bugün, özellikle geleneksel Türk müziği bağlamında karşımıza çıkan girift çalgı kavramı, hem tarihi hem de…

Gezici Muayene Ne Kadar? Etik, Epistemoloji ve Ontoloji Perspektiflerinden Felsefi Bir Analiz Felsefeye giriş, her zaman, bizim varlık, bilgi ve değer anlayışımızla yüzleşmekle başlar. İnsanlık tarihinin her döneminde, bilgiye ulaşmak, anlamak ve doğruyu yapmak için sorular sorulmuştur. Gezici muayene gibi bir kavramı tartışırken, bu tür soruların yanı sıra, toplumsal yapılar, değerler ve varoluşsal sorular da devreye girer. Bir yandan, pratik bir hizmet olan gezici muayenenin fiyatı sorulurken, diğer yandan, bu hizmetin etik, epistemolojik ve ontolojik boyutlarını da ele almak gerekir. Gezici muayene, sağlık hizmetlerinin daha ulaşılabilir kılınması amacıyla geliştirilen bir modeldir. Ancak, bu tür bir hizmetin fiyatı, sadece ekonomik bir…

Hava sirkülasyonu konusunda net konuşalım: Pencereyi “bir tık” aralamak, odaya iyi kokulu bir sprey sıkmak ya da tavana bir fan asmak tek başına çözüm değildir. Gerçek sirkülasyon, kontrollü hava akışı demektir; kirli havayı dışarı atarken eşzamanlı olarak taze havayı içeri almayan her yöntem, sadece havayı döndürür—iyileştirmez. Peki “Hava sirkülasyonu nasıl yapılır?” sorusunu cesurca masaya yatırmaya, yanlış ezberleri bozup tartışmaya var mısınız? Hava sirkülasyonu = kirli havayı etkin şekilde tahliye ederken taze havayı dengeli biçimde içeri alma süreci; hava “karıştırmak” değildir. Hava Sirkülasyonu Nasıl Yapılır? Temel Prensipler Önce şu kavramları ayıralım: havalandırma (içerideki havayı dışarı atıp yerine taze hava alma), sirkülasyon…

Hamdolsun Bitişik mi Ayrı mı? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Dil Yolculuğu Bir kelimeye bu kadar anlam sığar mı? “Hamdolsun” deyince, çoğumuzun aklına içten bir şükür, bir nefes, bir rahatlama gelir. Kimimiz sabah kahvemizi yudumlarken “Hamdolsun bugün de uyandık” deriz, kimimiz zor bir günün sonunda derin bir iç çekişle tekrarlar: Hamdolsun bitti. Peki bu kelime — ya da kelime grubu — bitişik mi yazılır, ayrı mı? Gelin, bu sorunun ötesine geçip kelimenin kültürel, dilsel ve evrensel hikâyesine birlikte bakalım. — “Hamdolsun”un Anlamı: Sadece Bir Kelime Değil, Bir Duygu “Hamdolsun” Arapça kökenli bir ifadedir. “Hamd” (övgü, şükür) ve “olsun” (var olsun,…

Dünyanın En İyi Korku Filmi Hangisi? Sinemanın Korku Boyutuna Yolculuk Korku filmleri, sinemanın en eski ve en etkileyici türlerinden biridir. İnsanların karanlık ve bilinmeyenle yüzleşmelerini sağlayan bu filmler, izleyicilerin kalp atışlarını hızlandıran bir etki yaratır. Ancak, “dünyanın en iyi korku filmi” denildiğinde, bu soruya verilecek yanıt kişisel tercihlere göre değişebilir. Fakat sinema tarihine damgasını vuran, sinematik teknikleri ve psikolojik derinliğiyle ön plana çıkan birkaç film, bu tartışmayı şekillendiriyor. Peki, bu başlık altında hangi filmler öne çıkıyor? Bu yazıda, korku türünün tarihsel gelişiminden günümüzün en önemli akademik tartışmalarına kadar birçok farklı perspektifi inceleyeceğiz. Korku Filmlerinin Tarihsel Gelişimi Korku filmi türü, 19.…

Dayanıksız Ne Demek? Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen Çerçevesinde Bir İnceleme Giriş: Toplumsal Yapının Dayanıklılığı ve Dayanıksızlık Dayanıksız ne demek? TDK’ye göre, dayanıklı olmayan, zayıf, çabuk bozulan, güçsüz veya istikrarsız anlamına gelir. Bu tanım, sadece fiziksel bir nesnenin ya da malzemenin özelliği olarak algılanmamalıdır; toplumların yapıları, kurumları ve ideolojik temelleri de aynı şekilde dayanıklı ya da dayanıksız olabilir. Bir siyaset bilimcisi olarak, toplumsal düzenin ve güç ilişkilerinin sürdürülebilirliği üzerine düşünürken, “dayanıksız” kavramının toplumsal yapıyı nasıl şekillendirdiğini ve güç dinamikleriyle ilişkisini ele almak oldukça önemlidir. Sosyolojik ve siyasal perspektiften bakıldığında, bir toplumun veya devletin dayanıklılığı, yalnızca ekonomik ya da askeri güce…

Akvaryumdaki Balıklar Neden Su Yüzüne Çıkar? (Bilimsel Merakla Basit Cevaplar) Bir akşam ışıkları kapatıp akvaryuma bakarken balıkların hep su yüzeyinde gezindiğini fark ettiniz mi? “Acaba bir şey mi ters gidiyor?” diye içiniz burkulduysa, yalnız değilsiniz. Gelin, bu davranışı bilimsel bir mercekle ama herkesin anlayacağı bir dille birlikte çözelim. Çünkü yüzeye yönelen her balık, bize suyun içinde görünmeyen bir dünya hakkında ipuçları fısıldar. Yüzeye Çıkmanın En Yaygın Nedeni: Çözünmüş Oksijen Düşüklüğü Balıklar solungaçlarından suyu geçirerek oksijeni alır. Suda çözünmüş oksijen (DO) seviyesi düştüğünde, balıklar oksijenin su-hava ara yüzünde daha fazla bulunduğu yüzeye yönelir. Bunun ardında basit bir bilim var: Oksijenin suda…

Halı Saha Hangi Arsaya Yapılır? Bir Mahalle Hikâyesi Bir zamanlar, çocukların cıvıltıları ve futbol topunun sesiyle yankılanan bir mahalle vardı. İnsanlar burada yalnızca yaşamıyor, aynı zamanda birbirlerinin hayatlarına dokunarak birbirlerinin parçaları haline geliyorlardı. Herkesin bir hikâyesi, bir hayali vardı ve bu hayallerin en büyük kısmı, o mahallenin hayalini süsleyen küçük, dar bir arsada şekillenmişti: Halı saha. Bir Mahalledeki Küçük Arsa ve Büyük Hayaller Mahalle, göz alıcı yeni binaların ve modern yaşamın uzağında, köhne sokakları ve eski evleriyle biliniyordu. Ancak her şeyin ortasında, içi hala çocukların koşuşturduğu o dar arsa vardı. Bir zamanlar çocuklar burada oynar, topun peşinden koşarken, gelecek hayallerini…

Kapsam Dışı Ne Demek? Ekonomi Perspektifinden Bir İnceleme Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları Bir ekonomist olarak, günlük yaşamda sürekli olarak kaynakların sınırlılığı ile karşılaşıyoruz. Hangi kaynağa ne kadar yatırım yapacağımız, hangi fırsatların peşinden gideceğimiz, hangi ürünleri alacağımız – bu tür seçimler, ekonomimizin temel taşı olan fırsat maliyeti kavramını doğurur. Her seçim, bazen beklenmedik sonuçlarla ve görünmeyen fırsatlarla karşımıza çıkar. Ekonomi, sadece para ve ürünlerden ibaret değildir. Toplumların refahını arttırmak için yapılan tüm kararlar, aslında birer kapsam oluşturur. Ancak, her durumda, bazı unsurlar da kapsam dışı kalır. Bu yazıda, ekonomi perspektifinden kapsam dışı terimini irdeleyecek ve bu kavramın piyasa dinamiklerinden bireysel…

Hangi İşlerde Grev Yapılamaz? Bir Tarihsel İnceleme Geçmişin izlerini takip ettiğimizde, bugünü anlamak için sadece olayları değil, aynı zamanda bu olayların neyi dönüştürdüğünü, hangi kırılma noktalarından geçtiğini de görmek gerekir. Grevler, toplumların adalet arayışının güçlü bir göstergesi, ama her grev her işte mümkün müdür? Bu soruya tarihsel bir bakış açısıyla yaklaşarak, geçmişin öğrettiklerini günümüzle nasıl ilişkilendirebileceğimizi keşfedeceğiz. Grev, işçi haklarının savunulmasından, toplumsal düzenin bozulmasına kadar uzanan geniş bir yelpazede toplumsal bir eylem olarak yer alır. Ancak her sektör ve meslek, kendi dinamiklerine ve toplumsal işlevine göre farklılıklar gösterir. Peki, hangi işlerde grev yapılamaz? Bu yazıda, hem tarihsel sürecin içinde hem…